Meer en meer gehoord: concentratieproblemen in de klas
Het is een vaak gehoorde klacht van leerkrachten dat steeds meer leerlingen problemen met concentratie hebben in de klas. De vraag die men zich hierbij kan stellen is, of er effectief meer concentratieproblemen zijn of worden deze nu meer en beter waargenomen. Vroeger was er misschien minder aandacht rond concentratieproblemen, waardoor men de indruk had dat er geen problemen waren.
Concentratie is gedurende een bepaalde, aanvaardbare tijd met iets bezig zijn waar men aandacht voor nodig heeft. Concentratie is iets wat al van bij de geboorte aangeleerd en geoefend wordt. Een baby die aandachtig zijn mobiel boven zijn park aan het volgen is, doet evenveel inspanning om zich te concentreren dan een wetenschapper die een ingewikkelde formule bestudeert.
Als een leerling in de klas de aandacht onvoldoende op een taak kan richten, dan is er sprake van een concentratieprobleem. Dat betekent dat het concentreren niet of onvoldoende is ontwikkeld. Onvoldoende de aandacht op een taak richten kan zich uiten doordat men onvoldoende lang geconcentreerd blijft ofwel doordat men te vlug is afgeleid.
Wat kan men doen om concentratieproblemen in de klas te vermijden?
Men kan op verschillende niveaus dingen ondernemen om concentratieproblemen in de klas zoveel mogelijk te vermijden.
- Op het niveau van de leerkracht. Probeer afwisselend les te geven op een gestructureerde manier. Vermijd ook dat je te hoge eisen aan de kinderen stelt. Voorzie taken die ze op een redelijke termijn kunnen afwerken.
- Op het niveau van de leerling. Misschien voelt de leerling zich niet goed in zijn/haar vel. Dan is de oorzaak voor het concentratieprobleem meteen gevonden. Een kind dat zit te piekeren over wat er thuis gebeurt, kan zich ook niet concentreren. Het is ook goed om na te gaan of het kind wel aanvaard is in de groep.
- Op het niveau van de leerstof. Zorg voor leerstof die meer is dan alleen maar tekst over kennis. Anderzijds kunnen teksten met veel afbeeldingen en tekeningen er ook voor zorgen dat de concentratie op de essentie (de tekst) verloren gaat.
- Op het niveau van de omgeving. Zijn er niet teveel afleiders in en rond de klas? Hoor je in de klas de leerlingen buiten sporten? Staat er voortdurend ergens muziek te spelen? Dit kunnen hinderlijke factoren zijn voor de concentratie. Anderzijds is lawaai niet altijd te vermijden. Als een leerkracht aan een kind extra uitleg moet geven, dan is dat hinderlijk voor een kind dat al aan het werken is.
De plaats die een kind in de klas krijgt, is ook belangrijk op gebied van concentratie. Men gaat er vaak van uit dat een kind met concentratieproblemen dicht bij de leerkracht moet zitten. Maar dat is nu net de plaatst waar de meeste drukte is: kinderen die iets moeten vragen aan de leerkracht, collega’s die iets komen melden.
Een goede verluchting in de klas kan ook wonderen doen op gebied van concentratie. Een klas waarin vele leerlingen zitten en die onvoldoende verlucht wordt, zorgt gegarandeerd voor dipjes op gebied van de concentratie.